همه چیز در مورد چک صیادی (از ثبت تا وصول مطابق با ضوابط جدید چک)

چک از جمله ابزار پرکاربرد در معاملات محسوب می شود. بنابراین هرگونه تغییر ناگهانی و بدون برنامه ریزی در این زمینه، باعث به هم ریختگی در چرخه تجاری کشور خواهد شد. با این اوصاف برای تغییر رویه و ذائقه مردم در استفاده از چک های جدید، باید ضوابط جدیدی هم تنظیم می شد. ضوابطی که در تمامی مراحل ثبت، صدور و انتقال چک، نیازمند تدبیر و فرهنگ‌سازی است. با ما همراه باشید، تا ازاین ضوابط مطلع شوید.

روش های ثبت، صدور و انتقال چک های جدید

مطابقِ قوانین جدید چک، صدور و تحویل چک های تضمین شده توسط بانک ها به مشتریان، صرفاً از طریق سامانه صیاد امکان پذیر است.همچنین صدور و تحویل چک های تضمین شده مستلزم تکمیل فرم درخواست توسط شخص متقاضی، در شعبه بانک با حضور متصدی بانکی، درج مشخصات هویتی و شماره حساب گیرنده روی چک تضمینی و نیز ثبت درخواست صدور چک در سامانه “صیاد” می باشد.

اما از آنجا که اینترنت در دسترس همه افراد قرار ندارد و امکان استفاده از اپلیکیشن های مربوطه به منظور ثبت و انتقال چک  برای اقشار مختلف جامعه نیز موجود نیست، شعب بانک ها در فازهای اولیه اجرای این قانون موظف به ثبت و تایید چک به نیابت از مشتریان شده اند.

بعلاوه، فعال شدن خودپردازهای بانکی در جهت ثبت و انتقال چک نیز در حال آماده سازی است.همچنین مشکلات اشخاص حقوقی برای ثبت چک در اپلیکیشن ها درحال مرتفع شدن است، تا علاوه بر اینترنت بانک و همراه بانک این سرویس نیز قابل استفاده باشد.

مقاله پیشنهادی برای شما: صورت مالی شرکت سهامی عام نمونه ۱۴۰۱

ابزار دسترسی به سامانه صیاد

۱) اینترنت بانک و برنامه که موبایلی بانک: امکان دسترسی و فعالیت با این ابزار را باید از بانک خودتان درخواست نمایید.
۲) برنامه های موبایلی حوزه پرداخت: مجموعه برنامه های قابل استفاده در این حوزه را ,میتوانید از طریق وب سایت شرکت شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارت) به آدرس www.shaparak.ir دریافت و نصب فرمایید.
۳) مراجعه به شعب بانک های عامل :تمامی شعب شبکه بانکی، دارای قابلیت ارائه خدمات مربوط به سامانه صیاد می باشند.

فرآیندهای مرتبط با چک در سامانه صیاد

فرآیندهای مختلفی در رابطه با چک را می توان در سامانه صیاد انجام داد از جمله:

1. ثبت چک
2. استعلام و تایید چک توسط متقاض
3. انتقال چک
4. استعلام وضعیت اعتباری صادر کننده چک
5. استعلام وضعیت چک توسط صادر کننده
6. استعلام وضعیت چک ذینفع

که در ادامه هر کدام را برای شما توضیح داده ایم.

ثبت چک

• ثبت مندرجات شامل مبلغ، تاریخ سررسید، اطلاعات هویتی ذینفع و بابت در برگ چک.
• استفاده از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد
• احراز هویت: با استفاده از برنامه های موبایلی و یا توسط شعب بانک های عامل طبق روال های موجود انجام می پذیرد.
• وارد کردن مندرجات چک در سامانه صیاد
• تایید و ثبت اولیه چک

استعلام و تایید دریافت چک توسط متقاضی (ذینفع)

برای این منظور، گیرنده چک با در دست داشتن برگ چک اقدامات زیر را انجام خواهد داد.

• استفاده از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد (الزامی بر یکسان بودن ابزار مورد استفاده توسط صادر کننده چک و تایید کننده، وجود ندارد)
• احراز هویت
• استعلام و تطبیق مندرجات برگه چک شامل مبلغ، تاریخ سررسید، اطلاعات هویتی ذینفع و بابت
• بر اساس انطباق یا عدم انطباق مندرجات تایید یا رد چک صورت می پذیرد.

در وضعیت تایید چک: چک در وضعیت ثبت نهایی تلقی و قابلیت نقد شدن در سررسید را دارد.

در وضعیت رد چک: ذینفع با انتخاب حداقل یکی از دلایل مندرج در سامانه، فیزیک (برگه) چک را به صادر کننده یا انتقال دهنده پس خواهد داد.

انتقال چک

برای انتقال چک در قانون جدید، پشت نویسی (ظهر نویسی) چک با درج اطلاعات مربوطه در سامانه صیاد جایگزین شده است. با این اوصاف مراحل زیر توسط انتقال دهنده انجام می گیرد.

• مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد
• احراز هویت
• وارد نمودن شناسه صیادی برگ چک متعلق به شخص انتقال دهنده، در سامانه صیاد
• وارد نمودن اطلاعات مربوط به قلم اطلاعاتی بابت و هویت گیرنده(ذینفع) جدید چک
• تایید و ثبت اولیه انتقال چک

استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک

این استعلام از طریق ورود شناسه ۱۶ رقمی صیادی برگ چک در سامانه صیاد انجام می پذیرد. برای این منظور به جز استفاده از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد، از روشهای زیر نیز می توانید است بهره ببرید.

• پورتال بانک مرکزی :
  شما می توانید با مراجعه به پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی به نشانیwww.cbi.ir نسبت به وضعیت اعتباری کلی صادر کننده چک، از نظر تعداد و مبلغ چک های برگشتی رفع سوء اثر نشده در شبکه بانکی مطلع شوید.
• سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱:
  این سامانه پیامکی امکان استعلام وضعیت اعتباری کلی شخص صادر کننده چک را به آسانی فراهم می سازد.

استعلام وضعیت چک توسط صادرکننده

شخص صادر کننده چک پیش از تایید ذینفع، قادر به مشاهده وضعیت و مندرجات چک ثبت شده در سامانه صیاد با استفاده از شناسه صیادی برگ چک خواهد بود.

استعلام وضعیت چک توسط دارنده (ذینفع)

دارنده چک یا همان شخص ذینفع، می تواند با شناسه صیادی و شماره ملی خود از وضعیت و مندرجات چک ثبت شده مطلع شود.

وصول چک های ثبت شده در سامانه صیاد

آخرین مالک یا دارنده چک در تاریخ سررسید چک، می تواند با مراجعه به هر کدام از شعب بانک مربوطه نسبت به وصول مبلغ چک خود اقدام نماید. در صورت کسری حساب صادر کننده، مالک نهایی می‌تواند مبلغ موجود در آن حساب را برداشت کرده و همچنین مبلغ کسری چک را از مبالغ موجود در سایر حساب های انفرادی ریالی صاحب حساب در همان بانک، طلب نماید.
لازم به ذکر است طبق قانون جدید، پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت غیر فعال پرداخت بودن (ثبت برگشت چک) ، تمامیِ حساب های صادر کننده چک در همه بانک‌ها و موسسات اعتباری مسدود خواهد شد. اگر تا اینجای کار با سوالی مواجه هستید، سیپا مشاور برای پاسخ گویی به شما آماده است! با ما تماس بگیرید.

نحوه و دلایل برگشت زدن چک

در این قسمت به مواردی اشاره خواهیم کرد که بانک، مجاز به پرداخت وجه چک نیست و با درخواست دارنده چک موظف به ثبت غیر قابل پرداخت بودن چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی خواهد شد. همچنین در این شرایط، صدور گواهینامه عدم پرداخت متضمن کد رهگیری مطابق قانون از وظایف بانک می باشد .

• قلم خوردگی در متن چک (در صورت نبود ظهرنویسی مرتبط با اصلاح قلم خوردگی)
• عدم مطابقت مندرجات برگه چک با مندرجات ثبت شده در سامانه صیاد
• صدور دستورعدم پرداخت چک، توسط شخص صادر کننده یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آن‌ها مطابق با قانون
• کافی نبودن موجودی حساب جاری و عدم امکان تامین مبلغ چک از محل سایر حسابهای صادر کننده چک در همان بانک به شرح مندرج در ضوابط ابلاغی بانک مرکزی
• عدم مطابقت امضای مندرج در چک، با نمونه امضای ثبت شده توسط مشتری یا نماینده قانونی وی در عرف بانکداری
• تشخیص اختلاف در مندرجات برگه چک، در حیطه قوانین و مقررات مربوطه
• بسته بودن حساب جاری یا انسداد بخش یا تمام موجودی حساب، به دلیل موارد قانونی، دستور مرجع قضایی یا به دستور مشتری. و یا درحالتی که امکان تامین کامل وجه چک از محل سایر حساب های صادر کننده چک در همان بانک میسر نباشد.
• سایر موارد به دلیل قانون و مقررات مربوطه

نحوه رفع سوء اثر چک

مطابق با قانون جدید چک، بانک مکلف است در برخی موارد، مراتب را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی اعلام نماید تا فوراً و به صورت برخط رفع سوء اثر از چک انجام گیرد. برای اطلاع از این موارد و دیگر جزئیات چک های برگشتی ، از شما دعوت می کنیم تا مقالات مرتبط با این موضوع را در سیپا مشاور دنبال کنید.

مقاله مرتبط: ضوابط جدید صدور چک + بخشنامه جدید صدور چک ۱۴۰۱

سخن پایانی

در این نوشتار روش ها و ابزارهای ثبت، صدور و انتقال چک را بررسی نمودیم. فرآیند های مرتبط با سامانه صیاد را بیان کردیم و در نهایت رسیدیم به وصول یا عدم وصول (برگشت) چک. دلایل برگشت چک را نیز شرح دادیم. با این حال شما می توانید برای شناخت دیگر قوانین برگشت چک، نحوه رفع سواثر و مطالب مرتبط از دیگر مقالات ما استفاده نمایید و یا با مشاورین حرفه ای سیپا در تماس باشید.
سیپا مشاور، مشتاق بالا بردن سطح آگاهی در موضوعات مورد نیاز شماست.